Sosyal medyanın şu sıra en çok aratılan başlıklarından bir tanesi olan “Alp Er Tunga öldü mü” aramasına istinaden, sizler için bu konunun ne olduğunu ne anlatılmak istendiğini kısaca derledik. Bakalım arama motorlarındaki, Al Er Tunga öldü mü” sorusunun yanıtı ne?

Alp Er Tunga

Alp Er Tunga veya Alp Er Tonğa efsanevi bir Türk hakanıdır. Alp; yiğit, kahraman anlamına gelirken Er, asker anlımdadır. Tunga sözcüğü ise, esasında leoparlara verilen bir isim olmasının yanı sıra eski dönemlerde yiğitlik simgesi olması açısından Alplere isim olarak verilmekteydi. Tungayı çağrıştıran uzun saçlar, Alplerin de uzun saçlı olmaları gereklilikleri arasındaydı. Alp Er Tunga, tüm Türk dünyasında olduğu kadar İran ve Ortadoğu hakları tarafından da tanınmaktaydı. Selçukluların 33 atasından biri olarak sayılan Tungalar, yeraltındaki 100 sütunlu demir sarayında yaşamaktaydılar. Alpar sıfatıyla anılırken, İran mitolojisinde ise adları  Afrasyab olarak geçmekteydi. Yaşantısıyla ilgili bilgilerin efsanelere dayandığı Alp Er Tunga, Turancılarca Türklerin es eski atalarının soyundan geldiği öne sürülmekteydi. Ayrıca Alp Er ismi, Altay Dağlarında bulunan eski runik Türk yazıtlarında da görülmüştür.

Alp Er Tunga Destanı nedir?

Alp Er Tunga Destanı, Sakalar olarak bilinen Bir Türk devlet hükümdarı olarak tarihte yer almaktaydı. Kaynaklarda Efresiyap ismiyle anılan Alp Er Tunga, kendisine birçok yeteneklerin toplandığı bir hükümdar olarak tarihte yerini almaktaydı. Alp Er Tunga destanının konusu ise esasında İranlılarla olan savaşları anlatmaktaydı. İranlılarla yapılan savaşta Alp Er Tunga’nın, korkusuzca savaştığını konu edinmektedir. Alp Er Tunga’nın ölümü ise Medlere dayanmaktaydı. Medlerin hükümdarı tarafından zehirlenerek öldürülen Alp Er Tunga, hayatı boyunca birçok savaşta yer aldığı ve kahramanca savaştığı için destan haline getirilmiştir. Alp Er Tunga’nın destanının keşfi ise, milattan on birinci yüzyılda yazılan Kaşgarlı Mahmut’un Divanı Lügat-ı Türk eserinde ağıt şeklinde yazıldığı bulundu. Alp Er Tunga destanının yazılış tarihi ise biraz daha eskiye dayanarak milattan öce yedinci yüzyıla dayandığı düşünülmektedir. Alp Er Tunga destanı, Türk tarihi açısından büyük bir önem arz ederken, destanın tüm metinlerinin günümüze kadar ulaşamadığı düşünülmektedir.

Alp Er Tunga Ağıtları (Orta Türkçe)

Alp Er Tunga öldi mü?

Isız ajun kaldı mu?

Ödlek öçin aldı mu?

Emdi yürek yırtılur.

Ödlek yırag közetti.

Oğrun tuzağ uzattı.

Begler begin azıttı.

Kaçsa kah kurtulur?

Begler atın urgurup.

Kadgu anı turgurup.

Mengzi yüzi sargarup.

Korkum angar türtülür.

Uluşıp eren börleyü.

Yırtıp yaka urlayu.

Sıkrıp üni yırlayu.

Sığtap közi örtülür.

Könglüm için ötedi.

Yitmiş yaşıg kartadı.

Kiçmiş ödig irtedi.

Tün kün kiçip irtelür.

(Günümüz Türkçesi)

Alp Er Tunga öldü mü?

Dünya ıssız kaldı mı?

Felek öcünü aldı mı?

Şimdi yürek yırtılır.

Felek yarar gözetti.

Gizli tuzak uzattı.

Beylerbeyini kaptı.

Kaçsa nasıl kurtulur?

Beğler atlarını yordular.

Kaygı onları durdurdu.

Benizleri yüzleri sarardı.

Safran sürülmüş gibi oldular.

Erler kurt gibi uludular.

Hıçkırıp yaka yırttılar.

Kısık seslerle haykırdılar.

Ağlamaktan gözleri kapandı.

Gönlüm içten yandı.

Yetmiş yaş yaşlandı.

Geçmiş zaman arandı.

Tüm günler geçse de,

Yine de aranır.

Alp Er Tunga’nın mezarı nerede?

Prof. Dr. Necati Demir’in yaptığı açıklamada Alp Er Tunga’nın mezarının Özbekistan’ın Buhara kentinde olduğunu öne sürmüş ve “Eldeki kaynakların bazıları, mezarın aslında direkt nerede olduğunu söylüyor. Güvenlik açısından bunu söyleyemiyorum ama ben çok da sıkıntı çekmeden gidip mezarın yerini bulabildim.” şeklinde  konuşmuştur.  Demir, Alp Er Tunga’nın mezarıyla ilgili 25 yıldır araştırma yaptığını açıklarken, Özbekistan’a giderek ipuçların izini sürerek mezarını bulduğunu söyleyerek en büyük hedefinin de kocaman bir türbe yaptırmak olduğunu belirtti.